"Θεολογία και Οικονομία, προσεγγίσεις στη σύγχρονη κρίση"

Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του περιοδικού Θεολογία (τόμος 83, τεύχος 2^ο, Απρίλιος-Ιούνιος 2012) με αφιέρωμα Θεολογία και Οικονομία, προσεγγίσεις στη σύγχρονη κρίση (Μέρος Α’). Στο προλογικό «Για να ζήσει ο κόσμος» ο Σταύρος Γιαγκάζογλου αναφέρεται με συντομία στις θεολογικές προϋποθέσεις της λειτουργικής διακονίας του κόσμου και του ανθρώπου. Στο πρώτο κείμενο του αφιερώματος με τίτλο «Η Εκκλησία ως ελπίδα και ενότητα της κοινωνίας και ως νοηματοδότηση της ζωής του ανθρώπου» ο Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού Ιγνάτιος σκιαγραφεί τις θεολογικές προϋποθέσεις για μια εκκλησιαστική απάντηση στην κρίση, και προσφέρει ορισμένες πρακτικές προτάσεις εκ μέρους της Διοικούσας Εκκλησίας. Ο Πέτρος Βασιλειάδης στο άρθρο του «Η βιβλική θεώρηση της οικονομίας»...

με αφορμή σύγχρονες ζυμώσεις στον διαχριστιανικό χώρο περιγράφει την κλασική περί οικονομίας βιβλική θεώρηση, σημειώνοντας την αλλαγή παραδείγματος που παρατηρείται στην νεώτερη βιβλική επιστήμη αναφορικά με την οικονομία, ύστερα από τη χρήση της κοινωνιολογικής μεθόδου.

Στο επόμενο κείμενο με τίτλο «Θεολογία και παγκόσμια οικονομία» ο Urlich Duchrow επιχειρεί να απαντήσει στα ερωτήματα που έχουν προκύψει μέχρι σήμερα από την υλοποίηση του προγράμματος («Συνοδική Διαδικασία») του ΠΣΕ για την αμοιβαία δέσμευση των Εκκλησιών υπερ της δικαιοσύνης, ειρήνης κλπ., αναδεικνύοντας τις σχετικές βιβλικές μαρτυρίες. Ο Βασίλειος Γιούλτσης στο άρθρο του «Οικονομία, ανθρώπινη ύπαρξη, ορθόδοξη θεολογία και εμπειρία», αφού δώσει το εννοιολογικό περιεχόμενο της Οικονομίας στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, εξετάζει τη οργανική συσχέτιση του ανθρώπου προς τα υλικά αγαθά και τις προεκτάσεις της στο οικολογικό πρόβλημα, σκιαγραφώντας τις βασικές γραμμές της θεολογίας της Δημιουργίας του κόσμου και του ανθρώπου, την κατάσταση του ανθρώπου και της κτίσης μετά την πτώση, κατάσταση που καθιστά αναγκαία τον αγώνα για την υπέρβαση της φθοράς, όπως σκιαγραφείται με επιτυχία στην ασκητική εμπειρία της ορθόδοξης παράδοσης. Στο άρθρο «Η οικονομική κρίση ως αντίδοτο στην αντιμετώπιση της πνευματικής κρίσης», ο Κωνσταντίνος Ζορμπάς συζητώντας την πολυπλοκότητα της οικονομικής κρίσης των ημερών μας, περιγράφει τις κοινωνικές προεκτάσεις της και τις θέσεις των επιμέρους θρησκειών απέναντι στην κρίση στον ορίζοντα της εκ νέου ανακάλυψης των χαμένων ανθρώπινων αξιών. Ο Ιωάννης Μπέκος στο μελέτημά του «Η πόλη, η λειτουργία και η οικονομική κρίση» περιγράφει τις συνθήκες που καθιστούν τον τρόπο λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας ένα πολιτικό πρόβλημα, ενώ αναλύει το νόημα και τον χαρακτήρα της αγοράς, προτείνοντας δυνατότητες μιας «πολιτικής» υπέρβασης της κρίσης με αφετηρία την Θεία Λειτουργία και το κήρυγμα. Ο Δημήτριος Μόσχος στο άρθρο του «Οικονομικές σχέσεις στον μοναχισμό της Αιγύπτου κατά τους τρείς πρώτους αιώνες» μέσα από μια ιστορική ματιά περιγράφει τις οικονομικές σχέσεις στην αρχέγονη Εκκλησία, αποτυπώνει τη σχέση ασκητικής βιοτής και οικονομικών μέσων, αναδεικνύοντας στο πλαίσιο του αναχωρητισμού της Αιγύπτου την ενσωμάτωση των οικονομικών σχέσεων στο κεντρικό πρόταγμα της μοναστικής ζωής, που είναι η προσμονή και η πρόληψη των εσχάτων. Στο κείμενο με τίτλο «Οι πειρασμοί της κοινωνικής αλληλεγγύης» ο Πάνος Νικολόπουλος εξετάζει το θεολογικό πλαίσιο της αλληλεγγύης, επισημαίνοντας ορισμένους πειρασμούς που επιδρούν στον τρόπο κατανόησής της, όπως π.χ. τον ταξικό πειρασμό, τον ατομοκεντρισμό κλπ. Ο Θεόδωρος Ζιάκας στο κείμενό του «Άνθρωπος και Πατρίδα. Σημειώσεις για την κρίση και το ανθρωπολογικό της πρόβλημα» επιχειρεί μια ανθρωπολογική διερεύνηση της σύγχρονης κρίσης, περιγράφοντας τρείς τύπους υποκειμένου (ιδιώτης, πατριώτης και χριστιανός κλπ.) και τρείς τύπους συλλογικού υποκειμένου (π.χ. Πατρίδα, Εκκλησία κλπ.), συζητώντας έτσι εαν και σε ποιό βαθμό είναι δυνατή η μετάβαση από τον ένα τύπο στον άλλο, διερωτώμενος τελικά για τον τρόπο λειτουργίας κάθε τύπου μέσα στο οικείο πλαίσιό του. Ο Βασίλης Καραποστόλης στο άρθρο του «Οι περιπέτειες του Ιδεατού-παρατηρήσεις για την κρίση στην Ελλάδα», αποπειράται, σχολιάζοντας την συγκαιρινή κρίση να ερμηνεύσει νοήματα και βιώματα που κρύβονται στην συλλογική και ατομική συνείδηση και συμπεριφορά των Ελλήνων. Στο άρθρο του «Η αποϊεροποίηση και ο απανθρωπισμός του πολιτισμού», ο Σωτήρης Γουνελάς αναδεικνύει μέσα από μια ιστορική επισκόπηση βασικά στοιχεία και σταθμούς της ανατολικής και δυτικής ανθρωπολογίας (ο άνθρωπος κατ’ εικόνα του Λόγου, αμαρτία, ακραίος ορθολογισμός, Άνσελμος κ.ά.), στρέφοντας στη συνέχεια το βλέμμα του σε παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας που συνέβαλαν, μεταξύ άλλων, στην κρίση. Η Σπυριδούλα Αθανασοπούλου-Κυπρίου στο τελευταίο μελέτημα του αφιερώματος με τίτλο «Η έμφυλη διάσταση της κρίσης και η συμβολή του θεολογικού λόγου σε χαλεπούς καιρούς» αποπειράται να αναδείξει τη σημασία που ενέχει ο παράγοντας φύλο κάθε φορά που περιγράφονται οι επιπτώσεις της κρίσης και προσφέρει ορισμένες πολιτικές πρακτικές προς επίλυση των οικονομικών προβλημάτων, αναπτύσσοντας ορισμένες σκέψεις από θεολογική σκοπιά για την δύσκολη σημερινή συγκυρία. Στη στήλη Ιδιόμελα ο Θανάσης Παπαθανασίου στο άρθρο του «Η ομορφιά θα καταστρέψει την Εκκλησία;» επιχειρεί να θέσει έναν κριτικό προβληματισμό για ορισμένα διαχρονικά ζητήματα και κακώς κείμενα που σχετίζονται με την ναοδομία, την εκκλησιαστική τέχνη και σύνολη την εκκλησιαστική ζωή. Στην στήλη Παρεμβάσεις ο Αρχιμ. Χρυσόστομος Συμεωνίδης στο κείμενό του «Το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας σε συνθήκες κοινωνικής και οικονομικής κρίσης» περιγράφει τους βασικούς πυλώνες του φιλανθρωπικού έργου της Εκκλησίας της Ελλάδος, παραθέτοντας χρήσιμα στοιχεία του έργου, των δομών και της γενικότερης δράσης που έχουν αναπτυχθεί ειδικά στο πλαίσιο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Τὸ τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ συμπληρώνεται μὲ τὶς πλούσιες μόνιμες στῆλες. Τὰ Θεολογικὰ Χρονικά, ὅπου περιλαμβάνονται ἀναφορὲς σὲ ἐπιστημονικὰ συνέδρια, θεολογικὰ γεγονότα, ἀνακοινωθέντα καὶ πορίσματα συνοδικῶν συνδιασκέψεων, τὰ Περιοδικὰ Ἀνάλεκτα, ὅπου γίνεται σύντομη ἐπισκόπηση τῶν ἑλληνικῶν καὶ ξένων θεολογικῶν περιοδικῶν, τὸ Βιβλιοστάσιον, ὅπου δημοσιεύονται βιβλιοκριτικὰ δοκίμια καὶ παρουσιάσεις θεολογικῶν μονογραφιῶν, βιβλίων καὶ λοιπῶν ἐκδόσεων καί, τέλος, τὸ Ἀναλόγιον, ὅπου δημοσιεύεται ἐνημερωτικὸ δελτίο πρόσφατων θεολογικῶν ἐκδόσεων. Τὸ ἑπόμενο 3ο τεῦχος τῆς Θεολογίας γιὰ τὸ ἔτος 2012 θὰ εἶναι ποικίλης θεολογικῆς ὕλης καὶ θὰ κυκλοφορήσει τὸν προσεχῆ Νοέμβριο.